Właściciele firm często są przekonani, że samo wpisanie przedsiębiorstwa np. do rejestru CEIDG chroni ich markę. Okazuje się, że to za mało. Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia nazwy i logo firmy jest rejestracja znaku towarowego w Urzędzie Patentowym. Dzięki takiej operacji zyskujesz najsilniejszą ochronę prawną. Jak to jednak w prawie bywa i od tej zasady są wyjątki. Czytając ten artykuł, poznasz kluczowe informacje o rejestracji znaków towarowych.
Czym jest znak towarowy?
Znaczenie określenia „znak towarowy” nie dla każdego jest oczywiste. Słowo znak kojarzy się z symbolem graficznym. W tym przypadku jest podobnie. Znakiem towarowym nazywa się każde oznaczenie, które pozwala odróżnić towary i usługi oferowane przez Twoją firmę od takich samych towarów i usług Twoich konkurentów.
W praktyce rejestracja w Urzędzie Patentowym dotyczy zazwyczaj dwóch rodzajów znaków towarowych:
- nazwy firmy (czyli znak słowny),
- logo firmy (czyli znak słowno-graficzny).
Zawsze istotne jest, aby znak towarowy był używany komercyjnie. Zarejestrowane znaki towarowe widzimy na każdym kroku. Są to rozpoznawalne logo, takie jak Orlen czy McDonald’s. Przykładem zastrzeżonej nazwy są słowa Biedronka czy Apple. Myli się jednak ten, kto uważa, że na taką ochronę stać tylko duże firmy. Jak pokazują statystyki potężna część zgłoszeń płynie od małych, często jednoosobowych firm.
Zobacz również:
- Rejestracja marki na Amazon – co daje?
Dlaczego rejestracja znaku towarowego ma znaczenie?
Jako przedsiębiorcy na pewno zależy Ci na bezpieczeństwie Twojej marki. Samo założenie działalności gospodarczej nie daje jednak dostatecznej ochrony. Zresztą nie wiem, czy wiesz, że nikt nie weryfikuje nazwy firmy wpisywanej do CEIDG. To doprowadza do takich absurdów jak ten, że jest obecnie ponad 200 firm TOMBUD. Mało tego, swego czasu było ponad 100 wpisów ze słowem BMW. Dokonywały tego nieautoryzowane serwisy samochodów tej marki.
Chcę przez to powiedzieć, że zawsze istnieje ryzyko, że inna firma spróbuje podszywać się pod Twoją markę. W takiej sytuacji możesz stracić niczego nieświadomych klientów, a nawet dobrą opinię. Znacznie bardziej opłaca się zarejestrować znak towarowy w Urzędzie Patentowym RP.
Nadanie przez UPRP świadectwa ochronnego będzie wówczas decydującym argumentem w sporze z nieuczciwym konkurentem. Pozwoli Ci też uniknąć kradzieży marki. Stajesz się bowiem jej realnym właścicielem, co zostanie wpisane do rejestru.
Co możesz zarejestrować jako znak towarowy?
Jak już wiesz, znakiem towarowym jest najczęściej nazwa marki lub logo. W tej formie można chronić również inne, często szokujące rzeczy. I tak można znaleźć przypadki zastrzeżonych:
- nazw domeny internetowej,
- charakterystycznych rysunków czy ornamentów,
- kolorów (np. Milka ma wyłączność na znany wszystkim kolor lila),
- melodii,
- form przestrzennych (np. butelka Coca Coli),
- zapachów (np. świeżo skoszonej trawy).
Do grona niekonwencjonalnych znaków towarowych zaliczyć można również budynki (np. opera w Sydney), gesty (ruch palcami w reklamie TWIX-a), czy znaki dotykowe (butelka obleczona w skórę).
Jak zarejestrować znak towarowy?
Rejestracja znaku towarowego wymaga uprzedniego złożenia wniosku do właściwego urzędu. Istnieją dwie drogi, które zależne są od terytorium, na którym chcesz chronić nazwę czy logo firmowe.
- Polski Urząd Patentowy RP w Warszawie dla znaków krajowych,
- Urząd UE ds Własności Intelektualnej w Alicante w Hiszpanii, dla znaków unijnych.
W celu rejestracji w Polsce czas oczekiwania wynosi około 6 miesięcy, w Unii Europejskiej 5. Warto pamiętać, że rejestracja nie jest zwykłą formalnością. Na ochronę mają szanse jedynie te znaki, w stosunku do których nie występują bezwzględne lub względne przeszkody w rejestracji. Z tego właśnie powodu warto na etapie zgłoszenia skorzystać z pomocy rzecznika patentowego.
Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że dokonując zgłoszenia znaku unijnego, EUIPO informuje właścicieli znaków podobnych o Twoim zgłoszeniu, a Ci mogą złożyć sprzeciw, co wkręci Cię w spór. Jeżeli go przegrasz, to stracisz około 1000 EUR opłaty zgłoszeniowej i ponad 600 EUR tytułem zwrotu kosztów stronie przeciwnej. Najgorsze jest jednak to, że właściciel znaku może zmusić Cię do zejścia z rynku z tej nazwy.
Kiedy Urząd Patentowy odmawia rejestracji znaku towarowego?
Niestety istnieją sytuacje, kiedy Urząd Patentowy może, a nawet musi, odmówić rejestracji znaku. Zgodnie z prawem niedopuszczalne jest zastrzeżenie nazwy opisowej. Na ochronę nie ma co liczyć oznaczenie zawierające jeden z oficjalnych symboli narodowych jak flaga czy godło.
Opisowe znaki towarowe to nazwy, które wprost mówią o oferowanych towarach lub usługach. Przykładem może być próba zastrzeżenia ogólnego słowa, takiego jak masło. Doprowadziłoby to do zakazu występowania w nazwach jakichkolwiek produktów słowa „masło”. Całkowicie zaburzyłoby to zgodną z prawem konkurencję. Powszechnie używane nazwy towarów muszą być dostępne dla wszystkich przedsiębiorców. Są to określenia wolne.
Co ciekawe na ochronę nie mają co liczyć kontrowersyjne znaki towarowe. Chodzi o oznaczenia wulgarne i łamiące dobre obyczaje. Niezgodne z prawem jest zastrzeżenie nazw zachęcających do łamania prawa czy zawierających wulgaryzmy. Tutaj Urząd Patentowy RP jest bardzo restrykcyjny, ponieważ odmówi przykładowo rejestracji na znak „dupeczka” oraz „pożar w burdelu”.
Badanie znaku towarowego przed rejestracją.
Przed odmową rejestracji można się ochronić, poddając znak towarowy uprzedniemu badaniu. Analizę taką można próbować przeprowadzić samodzielnie, jednak błąd na tym etapie może być brzemienny w skutkach. Bezpieczniej jest w tym zakresie skorzystać z pomocy rzecznika patentowego, który dokona dokładnego przeglądu istniejących znaków konkurencji.
Procedura rejestracji znaku towarowego zmieniała się na przestrzeni lat. Przed nowelizacją prawa w 2016 r. złożony wniosek analizował ekspert. Jeśli trafił na podobny znak towarowy, wydawał decyzję o odmowie rejestracji.
Aktualnie obowiązuje procedura sprzeciwowa. Ekspert z Urzędu Patentowego RP przeprowadza tylko wstępne badanie znaku, szukając bezwzględnych przeszkód rejestracji. Później, jeśli w ciągu 3 miesięcy nikt nie zgłosi sprzeciwu, znak otrzymuje praw ochronne.
Unieważnienie znaku towarowego.
W nowej procedurze łatwiej zarejestrować znak towarowy. Chodzi o to, że masz na to szanse nawet w sytuacji, kiedy występuje ewidentna kolizja ze znakiem już zarejestrowanym. Wystarczy, że jego właściciel nie wyłapie Twojego zgłoszenia. W starej procedurze ekspert z Urzędu Patentowego był niejako strażnikiem znaków już zarejestrowanych. Teraz to się zmieniło i przedsiębiorcy sami powinni kontrolować co jest zgłaszane do ochrony.
Czy to oznacza, że po uzyskaniu świadectwa rejestracji możesz spać spokojnie? Okazuje się, że nie. Konkurent nadal ma 5 lat na złożenie wniosku o unieważnienie Twojego znaku. Oznacza to, że możesz żyć w złudnym poczuci bezpieczeństwa, inwestować w swoją marę czas i pieniądze a finalnie po kilku latach zostaniesz zmuszony do rebrandingu.
To pokazuje, jak ważna jest prawidłowa analiza prawna marki przed wejściem z nią na rynek. Niestety nadal mało przedsiębiorców jest świadomych tego zagrożenia. Wielu, żyje również w przekonaniu, że nie robiąc nic, prawo chroni nazwę ich firmy. Jak już wiesz, ta ochrona występuje, ale na minimalnym poziomie.